Tork ve beygirgücü arasındaki fark hep açıklanmıştır ama senin kafan hala karışık mı? O halde okumaya devam et…

Herhangi birine ‘Tork ve beygirgücü arasındaki fark nedir?’ diye sorsan iki tepki alırsın:

Ya gözlerinin içine bakar ve saçma sapan şeyler söyler; çift taraflı kuvvet tork oluşturmak için vs. der ya da matematik derslerindeki gibi rotasyon kuvveti uygulamakla vs. şeyler söyler. Yani zamanının boşa harcar.

Şimdi basitçe torkun ve gücün tanımını yapalım ve bunları aklımızda tutmaya çalışalım:

1.Tork: Bir radyanlık açıda üretilen moment olarak veya kuvvetin döndürme etkisi olarak tanımlanır. Torku anlatmanın en kolay yolu, janttaki bijonların gevşetilmesi olayıdır. İngiliz Anahtarının miline yakın bir yere kuvvet uygularsan bijonları gevşetemezsin veya gevşetmek için çok uğraşırsın(çok küçük tork). Anahtar kolunun ucuna doğru kuvvet uygularsan bijonları gevşetirsin(büyük tork).

2.Beygirgücü:Birim zamanda yapılan iş olarak tanımlanır. Matematiksel olarak 1 Joule/s’ye 1 Watt’a eşittir ya da 1 N.m/s’ye eşittir(1 kW=1.341 bg’dir). Bunun için 3 şeyi hesaba katmamız gerekir: 1) Kullanılan kuvvetin miktarı 2)Nesne ile hareket noktası arasındaki mesafe 3) Ne kadar sürede iş yapılacak.

Şimdi gelelim beygirgücü ile tork arasındaki farka. Beygirgücü bir aracın maksimum ne kadar hız yapacağını belirlerken, lastiklere uygulanan tork aracın ne kadar hızlı bir şekilde hareket edeceğini belirler. Daha yüksek tork, daha çok ivme demektir.

Aradaki farkı daha iyi anlatmak için bir örnek vereceğim. Elimizde iki araç var: Birincisi 2000 model İnfiniti l30t, ikincisi 2010 model Volkswagen Jetta TDI. İnfiniti’nin motoru 227 bg güç üretebiliyorken Jetta’nın motoru 140 bg güç üretebiliyor ve ağırlıkları yaklaşık olarak aynı. Ancak kırmızı ışıkta bu iki araç yanyana durup, yeşille beraber kalkış yaptıklarında Jetta, İnfiniti’yi geçmiştir. Jetta’nın kullanıcısı ise kendi aracının daha güçlü olduğunu zannetmektedir. Şimdi bu iki araca bakalım. ‘Motor Trend’ adlı dergide l30t için yapılan testte 0-100 hızlanması 8.4 saniye olarak ölçülmüştür. Aynı derginin bir başka sayısında Jetta test edilmiştir ve sonuç 8.4 saniye çıkmıştır. Peki Jetta’nın İnfiniti’yi kırmızı ışıkta geçmesinin sırrı ne?

İşin aslı ortada sır yok. Bütün mesele araçların ürettikleri torkta. Jetta’nın TDI motoru 1750 dev/dak’da 322 Nm tork vermektedir. İnfiniti ise sadece 296 Nm tork vermektedir ve bunu 4000 dev/dak’ın üzerindeki devirlerde yapabilmektedir. Jetta’nın daha çabuk ivmelenmesinin sebebiyse şüphesiz düşük devirlerde yüksek tork verebilen motora sahip olmasıdır. Ancak unutulmaması gereken nokta İnfiniti’nin uzun mesafede Jetta’yı rahatlıkla geçebilecek olmasıdır.

Beygirgücü aracın çıkabileceği maksimum hızı belirler demiştik. Şimdi şu bağıntıyı hatırlayalım:

Pt: tekerlekteki güç,

Ft:tekerlekteki oluşan döndürme kuvveti,

Vt:tekerleğin teğetsel hızı(yani aracın hızı) olmak üzere;
Pt=Vt*Ft‘dir. Bu ifade tekerleklere uygulanan güç ile araç hızının nasıl değişeceğini göstermektedir. Yukarıda örnek verdiğimiz iki araca tekrar bakalım. Eğer iki aracın aktarma organları verimi ve tekerleklerindeki direnç kuvvetleri aynı ise diyebiliriz ki ‘İnfiniti’nin çıkabileceği maksimum hız Volkswagen’in çıkabileceği maksimum hızdan fazladır.’. Sonuç olarak beygir gücü arttıkça ulaşılabilecek maksimum hız artmaktadır.

Tork mu daha iyidir yoksa Güç mü?

Bu soruya verilecek cevap sürücülerin sürüş tarzına göre değişecektir. Genel olarak düşük tork, yüksek beygirgücüne sahip araçlar daha konforludur. Tork arttıkça sizi koltuğa yapıştıran kuvvet artacaktır. Kimi sürücüler bunu rahatsız edici bulurken kimileri ise bundan hoşlanmaktadır. Fakat şu vardır ki araçların tork değerleri düştükçe vites değiştirme sıklığı artmaktadır. Saydığım bu sebeplerden dolayı araçların tork ve güçlerinin tercihi tamamen sürülerinin sürüş tarzlarına bağlıdır.

Beygirgücü ve torku anlatan sevdiğim bir söz ile yazıma son veriyorum:

“Beygirgücü okuyup gördüğün, tork hissettiğindir.”.

 

Adem Oruz

22 Kasım 2014