By | 15 Kasım 2018

 Giriş

 Otonom araç (sürücüsüz araç) çevreyi algılayabilen ve insan müdahalesi olmadan seyredebilen araç anlamına gelmektedir. İngilizce literatürde autonomous car, driverless car veya self-driving car gibi karşılıkları vardır. Bazı kaynaklarda “autonomous car” yerine “automated car” denilmektedir. Hangisinin daha doğru olduğuyla ilgili tartışmalar var fakat autonomous car tabiri daha yaygındır. (Bu tartışmayla ilgili Wood’un görüşleri için 1.kaynağa bakılabilir.)

Otonom arabalar radar, lazer ışığı, GPS, odometri ve bilgisayar görüşü dahil olmak üzere çevrelerini algılamak için çeşitli teknikleri bir araya getirir. Gelişmiş kontrol sistemleri, uygun navigasyon yollarının yanı sıra engeller ve ilgili tabelaları okumak için uygun sensörler kullanır.

Otonom araçların topluma sağlayacağı yararlar, ortaya çıkaracağı zararlar, teknolojik zorlukları vs gibi birçok tartışma/araştırma mevcuttur. Biz bu yazımızda otonom sürüş seviyelerini anlatacağız.

 Otonom Sürüş Seviyeleri

Uzmanlar otonom sürüşün evriminde farklı sürüş seviyileleri tanımlamaktadır. Biz burada SAE’nin yaptığı sınıflandırmadan bahsedeceğiz.

SAE International, otonom sürüş seviyelerini 6 kategoride incelemektedir (J3016, kaynaklarda 1.sırada). Bu sınıflandırma sistemi araç kabiliyetinden ziyade sürücünün müdahale gereksinimine göre yapılmıştır. 0. seviyede otonom sürüşe dair hiçbir özellik yokken son seviye olan 5. seviyede sürücünün hiçbir müdahalesi yoktur.

SAE’nin otonom sürüş sınıflandırması.

Otonom sürüş seviyeleri şöyledir:

  • Level 0: Otomatik sistem uyarı verir ve anlık olarak araya girebilir ancak sürekli bir araç kontrolü yoktur.
  • Level 1: Sürücü ve otomatik sistem aracın kontrolünü paylaşır. Örnek olarak sürücünün direksiyonu kontrol ettiği ve otomatik sistemin hızını kontrol ettiği Adaptif Hız Sabitleme (ACC); ve hızın manuel kontrol altında olduğu durumlarda direksiyonu otomatik olarak yapan Park Yardımı gibi fonksiyonlar verilebilir. Bu seviyede sürücü, herhangi bir zamanda tam kontrolü tekrar almaya hazır olmalıdır. Şerit Takip Sistemi 1.seviye sürüşün bir başka örneğidir.
  • Level 2: Otomatik sistem aracın kontrolünü (hızlanma, frenleme ve direksiyon) alır. Sürücü, sürüşü izlemeli ve otomatik sistem düzgün yanıt vermezse, hemen müdahale etmeye hazır olmalıdır. Ancak yapılan çalışmalarda bu şekilde bir sürücü müdahalesinin normal şartlardan yani sürekil olarak sürücünün sürdüğü durumdan daha geç tepki vermesine yol açtığı görülmüştür. Bu sebeple 2.seviye otonom sürüşte eller ve ayaklar sürekli olarak direksiyonla ve pedalla temas halinde olmalıdır.
  • Level 3:  Sürücü dikkatlerini sürüş görevlerinden güvenli bir şekilde ayrılabilir. Örneğin sürücü, bir şeyler yazabilir veya izleyebilir. Araç, acil frenleme gibi acil bir tepkiyi gerektiren durumları ele alacaktır. Sürücü, araç tarafından çağrıldığında üretici tarafından belirtilen belirli bir süre içinde müdahale etmeye hazır olmalıdır. Örnek olarak, 2018 Audi A8 Luxury Sedan, 3.seviye otonom sürüş özelliğine sahip ilk ticari otomobildir. Bu otomobilde sıkışık trafikte çalışabilen bir otopilot var (Traffic Jam Pilot). İnsan sürücü tarafından aktive edildiğinde, sadece otobanda araç hızı 60 kilometre/saat’ten düşük ise aracı kendi başına kontrol edebilmektedir.
  • Level 4: 3. seviyeden farklı olarak burada güvenlik açısından hiçbir sürücü dikkatine ihtiyaç duyulmamaktadır yani sürücü emniyetli bir şekilde uyuyabilir veya sürücü koltuğundan ayrılabilir. Kendi kendine sürüş, bu seviyede sadece sınırlı alanlarda (geofenced) veya trafik sıkışıklığı gibi özel durumlarda desteklenir. Bu alanların veya koşulların dışında, araç, eğer sürücü kontrolü tekrardan ele almıyorsa, aracı güvenli bir şekilde durdurabilmelidir, yani aracı park etmelidir.
  • Level 5: Hiçbir insan müdahalesi gerekli değildir. Bu sistemde hiçbir sürücüsü olmayan taksi filoları yapmak mümkündür. Bu tür araçlarda direksiyona bile gerek yoktur.

SAE’ye göre Otonom Sürüş Seviyeleri

 Sonuç ve Değerlendirme

Günümüzde 5.seviye otonom araçlar çok yaygın değildir; henüz geliştirilme aşamasındalar. Ancak 3.seviye otonom araçlar bulmak mümkün.

Konuyla ilgili olarak daha detaylı bilgi için aşağıdaki 2 İngilizce kaynak kullanılabilir:

 

Yararlanılan kaynaklar:

 

Adem Oruz

1 Eylül 2018

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir