LM 555 ve CD4017 Entegreleriyle Yürüyen Işık Devresinin Proteus ile Tasarımı

Öncelikle tasarıma başlamadan önce elektronikte en çok kullanılan en önemli entegrelerin başında gelen 555(LM ve NE 555 gibi değişik versiyonları vardır) entegreleridir. Bu entegre zamanlayıcı entegredir. Bu entegrenin 8 numaralı portundan(Bacak) DC besleme gerilimi verilmesi durumunda 3 numaralı çıkış portundan Pulse(Darbe) sinyali alınır. Bunu görmenin kolay yolu Proteus programında kurulan basit devreden osiloskop yardımıyla giriş sinyali olarak DC besleme, çıkış sinyali olarak da Pulse sinyali alınacaktır. Bunu aşağıda kurulmuş olan basit devreden de görebiliriz.

 

Bu devreyi kurduktan hemen sonra osiloskoptan A ile gösterilen sinyal giriş sinyali olarak verilmiş olup DC işaretli sinyaldir. Besleme gerilimi entegrenin 8 numaralı portundan DC olarak 9V olarak verilmiştir. Entegrenin çıkış ucu olan 3 numaralı  portundan da Osiloskopun B ucu bağlanmış ve  çıkış işareti de mavi renkte olacaktır.

Görüldüğü  gibi 8  numaralı porta bağlanan A ucunun rengi sarı olmakla beraber DC işaretlidir. Çıkış portu olan 3 numara ise mavi renkli olup 555 entegresinin Pulse sinyali ürettiği görülmektedir. Burada akla şu gelebilir.

-Peki çıkış sinyalinin frekansını nasıl değiştirebiliriz?

Bilindiği üzere To=R C’dir. Burada  direnç  ve kondansatörün değerleri değiştirilerek To zaman sabitesinin değeri değiştirilebilir. Bu değerin değişmesi frekansın değişmesi demektir. Direnç veya  kapasitörün değerleri değiştirerek kendinizde nasıl değiştiğini görebilişiniz.

 

Bu Pulse sinyalini ürettikten hemen sonra CD4017 entegresinin giriş portunu 555 entegresinin çıkış portu olan 3 numaraya bağlayarak yürüyen ışık devremizi oluşturan CD4017 entegresini tetikleyebiliriz.

CD4017 entegresi de bir zamanlayıcı entegredir. Bu entegrenin çıkış portu sayısı daha fazladır.  Yürüyen ışık devresi artık kurulmaya tam olarak hazırdır. Bu devre aşağıda verildiği gibi oluşturulabilir.

Görüldüğü gibi CD4017 entegresinin 14 numaralı portu giriş portu ce CLK yani ‘CLOCK’ işareti girişidir. 1-12 numaralı portlar ise çıkış portlarıdır. Bu devre için  gerekli elemanlar şunlardır.

1 adet 555 entegresi: Bu entegreyi proteus’ta eleman arama çubuğuna 555 yazarak çağırabilirsiniz.

1 adet CD4017 entegresi: Bu entegreyi proteus’ta eleman arama çubuğuna 4017 yazarak çağırabilirsiniz.

2 adet 30kΩ’luk direnç elemanı: Bu devre elemanı proteus’ta eleman arama çubuğuna kısaca ‘res’ yazarak çağırabilirsiniz.

11 adet 100Ω’luk direnç elemanı: Bu devre elemanı proteus’ta eleman arama çubuğuna kısaca ‘res’ yazarak çağırabilirsiniz.

2 adet 5uF’lık kapasitör elemanı: Bu devre elemanı proteus’ta eleman arama çubuğuna kısaca ‘cap’ yazarak çağırabilirsiniz.

11 adet led: Bu devre elemanı proteus’ta eleman arama çubuğuna kısaca ‘led-red’ yazarak çağırabilirsiniz. ‘led-green’, ‘led-blue’, ‘led-yellow’ gibi  renklerden de seçebilirsiniz. Bu tasarımcının isteğine bağlıdır.

2 adet topraklama: Bu Terminals Mode’den tıklayarak ground seçilir.

Bu devrede mavi A ile gösterilen 555 entegresinin 8 numaralı portuna bağlı olan eleman DC  işaretli 9V’luk bir  beslemedir.

Simülasyon çalıştırıldığında  ledlerin sırasıyla yanıp söndüğü görülecektir.

Eğer  bu tasarımın daha basit modeli kurulacaksa şu şekilde olacaktır.

Tüm elemanlar aynı tek fark ‘clock’ yani Pulse  sinyali hazır bir şekilde veriliyor.

-Neden basit bu modeli  kurmayayım ki?

Çünkü gerçek hayatta devrelerin tümü DC işaretle beslenir bu nedenle bu işareti Pulse işaretine dönüştürecek ara bir devre kurulmalıdır. Buna en uygun olanlardan bir tanesi basit yapılı olması ve en iyi bilinen entegre olan 555 ile kurulması mantıklıdır. Bundan dolayı gerçek bir devre ilk kurulan devredir. Pulse işareti burada tasarlanacak devrelerin bu işaretle tetiklenmeleri gerektiğinde hızlıca ‘clock’ sinyali uygulanarak devrenin çalışma şeklini görmektir. Bu tasarımcıya oldukça kolaylık sağlamaktadır.