Giriş

Motorlarda aşırı doldurma yöntemlerinden biri olan turboşarj motorlarda farklı şekillerde kullanılmaktadır ve her turboşarj sisteminin motor performansını arttırmada etkileri farklıdır. Bu yazımda yüksek devirli bir dizel motorunun hem atmosferik hem de farklı turboşarj çeşitlerinde elde ettiği maksimum tork değerlerini kısaca anlatacağım.

Farklı Turboşarj Sistemlerinin Motor Performansına Etkisi

Yüksek devirli bir dizel motorunda denenen farklı turboşarj sistemlerinin etkisini grafik olarak paylaşacağım. Burada incelenen sistemlerin isimlendirmesi şu şekilde:

• N.A.= Atmosferik (Naturally Aspirated)
• T.C.= Turbocharger without intercooler (sadece turbo var, intercooler yok)
• T.C.I.= Turbocharger with intercooler (hem turbo hem intercooler var)
• T.C.I.-3. = Turbocharger with intercooler and 3 percent pressure drop (hem turbo hem intercooler var fakat basınç %3 düşürülmüş)
• T.C.I.-10. = Turbocharger with intercooler and 10 percent pressure drop (hem turbo hem intercooler var fakat basınç %10 düşürülmüş)

Grafiği kısaca yorumlamak gerekirse turboşarj sistemine sahip motorlar atmosferik motorlara göre, rölanti bölgesine yakın devirler hariç diğer tüm devirlerde daha fazla güç üretmektedirler. Rölanti bölgesine yakın yerlerde turboşarjın motor torkunu arttıramamasının sebebi ise bu noktalarda turboşarjın türbinin yeteri kadar çevirebilecek hava debisinin olmamasıdır. Bu zaafiyeti gidermek için ise farklı uygulamalar olmakla birlikte diğer başlıkta çift portlu turboşarj sistemine değineceğiz.

Turboşarjlar arasında kıyaslama yapmamız gerekirse turboşarj ve intercooler olan motorlar maksimum torku, dolayısıyla maksimum gücü üretiyor. Bunun sebebi ise turbo kompresörünün sıkıştırarak yüksek sıcaklık ve basınca çıkardığı havanın intercooler vasıtasıyla soğutularak motora verilmesidir. Böylece motorda verim artışı sağlanmaktadır.

Çift Portlu Turboşarj ile Tek Portlu Turboşarj Sisteminin Karşılaştırılması

Burada terimleri mümkün olduğunca Türkçe ifade etmeye çalıştım. Kavram karmaşası yaratmaması için bu kelimelerin İngilizce karşılıklarını ve anlamlarını da yazacağım.

 Çift Portlu Turboşarj (Twin Entry Turbo): Düşük devirlerde emiş gücünü arttırmak için tasarlanmıştır. Tek portlu turboşarjdan farkı türbine giden gazların iki farklı kanal yoluyla iletilmesi ve böylece daha yüksek emiş gücü sağlanmasıdır.

Tek Portlu Turboşarj (Single Entry Turbo): Tek portlu turboşarj sistemidir.

 

 

Yararlanılan Kaynaklar ve İleri Okuma:

• Turbocharging of Diesel Engine for Improving Performance and Exhaust Emissions: A Review, Mohd Mqueem ve arkadaşları. (Makaleye ulaşmak için tıklayınız.)

 

Adem Oruz

28 Ağustos 2019