NVH NEDİR?
Gürültü (Noise), Titreşim(Vibration) ve Sertlik (Harshness) kelimelerinin baş harfleriyle oluşturulan NVH, araçlardaki gürültü ve titreşim çalışmalarına verilen bir isimdir. Aynı zamanda Gürültü (Noise) ve Titreşim (Vibration) (N&V) olarak da isimlendirilir. [1] Bazı kaynaklarda NVH’in karşılığı olarak “Titreşim ve Gürültü” ifadesi de kullanılmaktadır.
NVH, bizi rahatsız eden sesi (gürültüyü), hissettiğimiz titreşimi ve aracın kullanım sertliğini ifade eder. Bu 3 konudan ikisi, gürültü ve titreşim, kolaylıkla ölçülebilirken sertlik göreceli bir kaliteyi ifade eder. Bu yüzden sertliğin ölçümünde insanların tepkilerine dayalı olarak yapılan çalışmalar dikkate alınır.
Gürültü ve titreşimi azaltmak popüler bir konudur. Otomotiv firmaları deneysel ve analitik çalışmalarla kabin içindeki sürücünün hissedeceği gürültü ve titreşimi azaltmaya çalışmaktadır. Konuyla ilgili deneysel çalışmalar ve analitik çalışmalar yapılmaktadır. Deneysel çalışmaların maliyeti yüksek olduğundan analitik çalışmaların arttırılması da önem arz etmektedir.
Gürültünün ve Titreşimin Kaynakları
Gürültü ve titreşimin temel kaynağı olarak içten yanmalı motor, vites kutusu, lastikler, araç aerodinamiği sayılabilir.
İçten yanmalı motorun eksenden kaçık krank biyel mekanizması motorun çalışması esnasında titreşimler meydana getirir. Güç ve moment motordan vites kutusuna aktarılırken titreşim de aktarılır. Her ne kadar kavramada titreşim azaltılsa da tamamen sönümlemek mümkün olmamaktadır. Ayrıca kavramanın ve vites kutusunun da meydana getirdiği titreşimler vardır.
Lastikler de titreşim oluşturan diğer bir bileşendir. Klasik araçlardan spor araçlara doğru gidildikçe lastiklerin yanak yüksekliği azalmaktadır. Bu sebeple lastiklerin sönüm kabiliyeti azalmakta, süspansiyona daha fazla titreşim iletmektedirler. [2]
Araç aerodinamiği ise gürültünün temel kaynağıdır. Havanın araç gövdesi etrafından akması esnasında meydana gelen hava hareketleri gürültüye sebep olur. Yüksek hızlarda gürültü seviyesi daha da artar.
Gürültü ve Titreşimi Azaltma Yöntemleri
Temelde 3 yöntem vardır:
- Kaynağında Alınan Yöntemler: En zor olan yöntemdir ve gürültünün veya titreşimin kaynağında azaltılmasını ifade eder. Örneğin içten yanmalı motorun titreşim seviyesini azaltmak veya egzoza susturucu takarak egzozun gürültü seviyesini azaltmak kaynağında alınan önlemlerdendir.
- Yolda Alınan Yöntemler: Kaynağın gürültü veya titreşim seviyesini azaltamadığımız durumlarda başvurulan bir yöntemdir. Gürültünün veya titreşimin izole edilmesi anlamına gelir. Örneğin kabin içinde gürültü izole edici malzemeler kullanarak gürültünün sürücüye ulaşmasını engellemek yolda alınan bir yöntemdir.
- Absorbe Etmek: Gürültü veya titreşimin kaynağında çözülememesi ve izole etmenin mümkün olmadığı durumlarda kullanılır. Örnek olarak lastiklerin titreşimi tam olarak sönümlemesini sağlayamadığımız için süspansiyon sistemi kullanmak ve titreşimin kabine iletilmesini engellemek titreşimi absorbe etme yöntemidir.
Kaynakça
| [1] | «Wikipedia,» [Çevrimiçi]. Available: https://en.wikipedia.org/wiki/Noise,_vibration,_and_harshness. [Erişildi: 18 Haziran 2016]. |
| [2] | «Cars Guide,» [Çevrimiçi]. Available: http://www.carsguide.com.au/car-advice/what-is-nvh-36403. [Erişildi: 18 Haziran 2016]. |
Adem Oruz
18 Haziran 2016